De retorische kracht van de Pedo
—of elk ander emotioneel beladen concept—
We kennen de verhalen. Een kinderopvang die betrokken is bij de productie van pedoporno. De dochter die jarenlang misbruikt bleek te zijn door de vertrouwde buurman. Micheal Jackson die onschuldige kinderen verleidde tot seksuele handelingen in het nu beruchte Neverland. Dat pedofilie een emotioneel beladen concept is, kan door de haren op je nek worden bevestigd. Begrijpelijk, want het raakt ons op de plek waar we het meest kwetsbaar zijn; onze kinderen.
Dat het zo’n zwaarbeladen concept is brengt een zeker taboe met zich mee. De pedofiel, of grof gezegd, de pedo, die kan alleen worden besproken in de context van verachting en verschrikking. Hiermee staat de pedo symbool voor alles wat wij niet zijn. Wij zijn menselijk, de pedo niet. Wij zijn redelijk, de pedo niet. Een pedo is per definitie het kwaadaardige. Dit maakt een poging tot een constructief debat over pedofilie een regelrechte aanval op jezelf.
Hij die begrip toont voor de pedo is zelf een pedo
Wees gerust. Dit wordt geen pleidooi voor de pedo. Ik heb tenslotte nog de ambitie om zonder dreigementen over straat te kunnen. Dus laat ik voor de zekerheid nog maar eens benadrukken dat de misdaden die kindermisbruikers begaan verschrikkelijk zijn en de gepaste straf verdienen. Ik ben mij ten zeerste bewust van de emotionele beladenheid rondom dit onderwerp en dat is precies de reden waarom we het er over moeten hebben.
Door het taboe om er over te praten, ontstaat het zogenoemde voldemorteffect rondom het concept ‘pedo’. Juist door er niet over te mogen praten, krijgt het concept een nog sterkere en buitenproportionele lading. Zo heeft het concept ‘pedo’ zich tot een ware emotiebom gevormd. Zo’n emotiebom heeft de kracht om onze emotie te beïnvloeden onafhankelijk van de context.
Des te vaker zo’n emotiebom buiten zijn context wordt gebruikt, des te abstracter het concept wordt. Ondertussen behoudt het wel zijn emotionele lading. Een goed voorbeeld hiervan is het woord ‘kanker’. Als jij hiermee scheldt voel je de lading van het woord. Dit gebeurt onafhankelijk van de oorspronkelijke context waarin het woord ‘kanker’ zijn lading heeft verkregen. Het gevaar is dat die gebonden emoties ons weerhouden om rationeel te kunnen oordelen over een situatie. Bijvoorbeeld: als iemand aan jou vraagt:
waarom de kanker ben jij te laat?
Dan acht ik de kans groot dat jij niet meer rationeel ingaat op de vraag, maar volledig boos wordt door het gebruik van ‘kanker’. Ook bij het concept ‘pedo’ zijn de emoties leidend. Dit maakt het tot een perfect middel voor de populist, die met liefde jouw emoties misbruikt voor eigen gewin.
Deze retorische kracht van de pedo (als concept) is bekend binnen de politiek. Poetin grondt zijn oorlog door zichzelf neer te zetten als de beschermer tegen de westerse LHBTQ+ ideologieën, die hij propagandeert als ‘pedopropaganda’. Eveneens heerst er in Nederland een groeiende angst gevoed door die pedoretoriek. In de week van de lentekriebels werd seksuele voorlichting door bepaalde groeperingen bestempeld als de seksualisering van kinderen. Terwijl alle onderzoeken een eenduidig antwoord laten zien; seksuele voorlichting voor kinderen zorgt voor minder soa’s, minder tienerouders en tieners beginnen op een latere leeftijd met seks. Toch willen mensen de feiten niet geloven en laten ze zich leiden door angst. Een angst die dus gevoed wordt door leiders zoals Thierry Baudet die het bewust misbruiken voor eigen gewin. Een goedkope truc met een simpele formule, die altijd weer lijkt te werken.
Formule
Pak een beladen ideologie.
Verbind het met een sterk emotioneel beladen concept
En voilà, de ideologie staat vanaf nu symbool voor dat concept en de bijbehorende gevoelens
Zo is het geen geheim dat Hitler de heersende onvrede bij de Duitsers linkte aan de al bestaande aversie tegen Joden, waardoor alle onvrede van het land geprojecteerd werd op de Joden. Helaas krijgt eenzelfde soort haatzaaierij nu grip op onze werkelijkheid. Ditmaal door in te spelen op de al bestaande xenofobe houding richting LHBTQ+ en dit sluw te verweven met het ergste van het ergste, pedofilie.
Dit soort haatzaaierij kan zelfs de goedwillende burger instaat zetten om wrede dingen te doen onder de illusoire overtuiging dat hij het juiste doet. Blind door de haat is het juist hij die de ander schaadt.
Om te voorkomen dat we onszelf verliezen in irrationaliteit en laten misbruiken door macht is het cruciaal dat we enerzijds erkennen dat er concepten zijn die autoriteit hebben over onze emoties en anderzijds moeten we herkennen in welke context deze emoties gegrond zijn en welke niet. Zodra we niet meer letten op de context waarin een woord wordt gebruikt en ons volledige laten leiden door de emotie, dan zullen we eindigen met scenario’s waar de waardering van een concept hoger ligt dan de werkelijkheid en de menselijkheid. Een zekere reflectie op onze redelijkheid als het gaat om de toepassing van zwaarbeladen concepten, zoals pedo, is noodzakelijk.
Ik heb deze column toegewijd aan het concept ‘pedo’ vanwege zijn relevantie binnen het maatschappelijk debat. Echter is dit slechts een van de vele voorbeelden van zwaarbeladen concepten die diep verbonden zijn met ons gevoel, identiteit of bestaan, en daarmee vatbaar zijn voor machtsmisbruik. Wees je ervan bewust dat deze concepten jouw werkelijkheid beïnvloeden. Bedenk ook dat de waarde die jij een concept toeschrijft, niet dezelfde waarde is die een ander het geeft, waardoor onze interpretatie van de werkelijkheid kan verschillen. Zo geloof ik niet in God, maar misschien jij wel. Het is in ons belang dat deze interpretaties niet tussen jou en mij in gaan zitten, of erger, ons tegenover elkaar zetten. Zo komt het vertrouwde woord ‘tolerantie’ toch weer om de hoek kijken.
Wellicht moeten we ons afvragen of het überhaupt gerechtvaardigd is dat er concepten zijn die zoveel controle hebben over onze realiteit.
30-03-23