Ad fundum?
Wie gezellig wil zijn; moet drinken. Val je buiten deze norm, dan zul je stevig in je schoenen moeten staan. Want wie niet drinkt is saai of gek. Saai wanneer die zich niet zo laveloos gedraagt als diens dronken medestudenten. Gek wanneer die zich net zo laveloos gedraagt als diens dronken medestudenten, want nuchter gek doen schaadt diens karakter. Niet drinken betekent dus één-nul achterstand in het sociale spel.
Deze norm ervaren wij allemaal en de meeste conformeren zich ernaar zonder enige kritische reflectie. Onder universitaire studenten zijn er maar liefst 29.8% zware drinkers en 17% overmatige drinkers. Deze groep vormt dus bijna de helft van de WO-studenten. Deze alcoholmisbruikconformisten dragen bij aan de instandhouding van deze giftige norm zonder dat ze het zelf inzien. Met iets kleins als een verontwaardigde vraag richting de non-conformist “Oh waarom drink jij niet dan?” probeert de alcoholmisbruikconformist de norm naar zich toe te trekken. De conformist, onbewust van diens eigen houding, is deze vraag al snel vergeten. De non-conformist daarentegen, ervaart een sociale druk die nog eens wordt benadrukt met zo’n verontwaardigde vraag.
Dat er een vraag wordt gesteld is op zichzelf niet goed of fout. Het is de functie van de vraag die het effect bepaalt. Als de conformist de non-conformist daadwerkelijk beter wou begrijpen, dan was het een goede vraag geweest. Dit geeft ruimte voor een gezond en vruchtbaar gesprek. Echter is deze vraag geworteld in norm opleggende intenties, in andere woorden, ik ben normaal en jij doet raar. Voor de alcoholmisbruikconformist krijgt de norm onvoorwaardelijk begrip, ook als dit betekent onbegrip voor de non-conformisten. Blind voor de bestaansmogelijkheid zonder alcohol zitten zij vast aan het ‘normaal’.
Waarschijnlijk ben jij net als ik, soms de alcoholmisbruikconformist, soms de proberend non-conformist. Of je het nu wil of niet, jij draagt ook bij aan deze norm. Je werkt het in ieder geval niet actief tegen. Zolang de alcoholdrinker zich niet hoeft te verantwoorden en de niet-drinker wel, blijft de verhouding scheef. De enige manier om dit te doorbreken is door de alcoholmisbruikconformisten eens goed aan de tand te voelen. Laat het nou net zo zijn dat Dry January om de hoek is. De maand om ongegeneerd gezellig te doen zonder alcohol. Word jij alsnog omringd door alcoholdrinkers? Dan is het jouw beurt ze een kritische vraag te stellen. Zo draaien we de rollen eens lekker om. Hierdoor worden ze verplicht stil te staan bij hun abnormale gedrag en beweegredenen, want als de alcoholmisbruiknorm wegvalt dan heeft de alcoholmisbruiker alleen nog zichzelf ter verantwoording. Bovendien ontstaat er door de rollen actief om te draaien vrije ruimte voor de niet-drinkers. Meedoen met Dry January betekent meer dan alleen niet drinken, het betekent ook kritisch zijn naar de alcoholmisbruiknorm die ons allemaal raakt.
02-01-23